25η Μαρτίου, 200 χρόνια μετά

Σίγουρα κάπως αλλιώς υπολογίζαμε να γιορτάσουμε την επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση του ’21, δίχως πανδημία και περιορισμούς. Ωστόσο το πνεύμα των αγωνιστών της παραμένει ζωντανό και σίγουρα επίκαιρο, διαπιστώνοντας τη νέο-Οθωμανική νοοτροπία που διέπει την ηγεσία της σημερινής Τουρκίας.

Η 25η Μαρτίου του 1821, ημέρα που η Εκκλησία μας γιορτάζει τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, είχε οριστεί ως η ημέρα κήρυξης της Επανάστασης από τους οργανωτές της. Ο συμβολισμός είναι σαφής. Το Έθνος των Ελλήνων ανέμενε την αναγέννησή του, ύστερα από 4 αιώνες σκλαβιάς.

Οι Έλληνες είχαν επιχειρήσει δεκάδες κινήματα, για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού, καθ’ όλη τη διάρκειά του, από τα μέσα του 15ου αιώνα μέχρι και τα “Ορλωφικά”, το 1770. Σε πολλές περιπτώσεις υποκινούνταν από ευρωπαϊκές δυνάμεις, οι οποίες όμως εγκατέλειπαν τους Έλληνες στο έλεος των Τούρκων, με τραγικές συνέπειες. Αυτή τη φορά όμως, τα πράγματα ήταν διαφορετικά.

Η διείσδυση του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ως προέκταση του αντίστοιχου Ευρωπαϊκού, και η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας, με σκοπό την οργάνωση του Αγώνα, είχαν θέσει ισχυρές βάσεις για την επιτυχία του εγχειρήματος. Όλα έδειχναν ότι η κατάλληλη στιγμή είχε έρθει.

Σύμφωνα με το σχέδιο που είχε εκπονήσει ο Αρχηγός Αλέξανδρος Υψηλάντης, η Επανάσταση ξεκίνησε από τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, στο Ιάσιο, στις 24 Φεβρουαρίου. Στον ελλαδικό χώρο, η “έκρηξη” έγινε στην Πελοπόννησο. Η πραγματική ημερομηνία της έναρξης της Επανάστασης παραμένει αντικείμενο αντιπαράθεσης των μελετητών.

Ο πίνακας του Θεοδώρου Βρυζάκη, ενός από τους σπουδαιότερους ζωγράφους του 19ου αιώνα, με τον Παλαιών Πατρών Γερμανό να ορκίζει τους οπλαρχηγούς στην Αγία Λαύρα αποτελεί έργο Τέχνης, όχι όμως και ιστορική πηγή. Στη μονή πράγματι έγινε σημαντική σύσκεψη το Μάρτιο, παρουσία του Μητροπολίτη, με τους παρόντες να παίρνουν τις απαραίτητες προφυλάξεις.

Οι πολεμικές επιχειρήσεις ξεκινήσαν νωρίτερα από την καθορισμένη ημερομηνία. Στις 21 Μαρτίου 600 περίπου αγωνιστές κατέλαβαν τους πύργους των Καλαβρύτων, αναγκάζοντας τους Τούρκους να παραδοθούν. Ακολούθησε το Αίγιο και στις 23 Μαρτίου η Καλαμάτα, με τέχνασμα,

όπου και τελέστηκε μεγαλοπρεπής δοξολογία από 24 ιερωμένους. Ο Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανό βρέθηκε στην απελευθερωμένη Πάτρα, πιθανότατα, στις 25 Μαρτίου. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ύψωσε το λάβαρο της Επανάστασης υπό την απειλή του Παπαφλέσσα.

Η ουσία; Σηματοδοτήθηκε η Παλιγεννεσία των Ελλήνων, με ένα μακρύ και δύσκολο αγώνα “Υπέρ Πίστεως και Πατρίδος”, με το αρχικό σύνθημα “Νίκη ή Θάνατος”. Η 25η Μαρτίου ήταν πράγματι Ευαγγελισμός για τους Έλληνες.