Τα πρώτα εθνικά επαναστατικά κινήματα των Ελλήνων

Φέτος ο Ελληνισμός, έστω και σε συνθήκες περιορισμού, γιορτάζει 200 χρόνια από την Παλιγγενεσίας του Έθνους. Ωστόσο η Επανάσταση του ‘21 δεν ήταν η πρώτη απόπειρα των Ελλήνων για να αποτινάξουν τον τουρκικό ζυγό. Το πρώτο επαναστατικό κίνημα έγινε λίγες μόλις δεκαετίες μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, που σηματοδότησε την Τουρκοκρατία.

Όταν τον Απρίλιο του 1453 ο Σουλτάνος των Οθωμανών Μωάμεθ ξεκινούσε την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης ήταν προδιαγεγραμμένη και η μοίρα της. Η γενναιότητα των ολιγάριθμων υπερασπιστών της ήταν αδύνατο να αντισταθμίσει την αριθμητική και οικονομική υπεροχή των Τούρκων, που είχαν ανωτερότητα και στον οπλισμό. Ο Μωάμεθ επιτέθηκε και στο Δεσποτάτο του Μυστρά, τόπο γέννησης και χειροτονίας του τελευταίου Αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης, Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, ώστε να σταθεί αδύνατη η αποστολή βοήθειας.

Ο γενναίος και ικανός ηγέτης έπεσε πολεμώντας και η άγνοια για την τύχη του πτώματός του γέννησε το θρύλο του “μαρμαρωμένου βασιλιά”. Τελευταίοι υπερασπιστές της Πόλης ήταν 1500 μαχητές από τα Σφακιά, στους οποίους επιτράπηκε να επιστρέψουν στον τόπο τους, μετά την Άλωση. Η ορεινή αυτή περιοχή της Κρήτης, η Μάνη και το Σούλι τελούσαν υπό καθεστώς αυτονομίας κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας.

Μετά την πτώση της Βασιλεύουσας πολλοί λόγιοι κατέφυγαν στη Δύση, μεταφέροντας την αρχαία ελληνική γνώση, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη του Κινήματος της Αναγέννησης. Η Ευρώπη, την περίοδο αυτή, χαρακτηρίζεται από την παρακμή της Φεουδαρχίας και την απουσία εθνικών κρατών. Το 1461, με την κατάλυση της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας από τους Οθωμανούς, πέφτει και το τελευταίο ελληνικό κράτος .

Στα τέλη του 1479 ο Κροκόδειλος Κλαδάς, τοπικός άρχοντας της Μάνης αναλαμβάνει επαναστατική δράση εναντίον των Οθωμανών στην Πελοπόννησο, σημειώνοντας επιτυχίες. Ωστόσο απομονωμένος από τους Ενετούς θα αναγκαστεί σε υποχώρηση και θα σωθεί χάρη στο Γιάγκο, επικεφαλής στολίσκου του Βασιλείου της Νάπολι. Με την υποστήριξη του βασιλιά της Φερδινάνδου, ο Κλαδάς δραστηριοποιείται στην Ήπειρο, έχοντας στο πλευρό του τον Ιωάννη Καστριώτη, γιο του Αλβανού ήρωα Σκεντέρμπεη. Τελικά θα καταλήξει αιχμάλωτος των Τούρκων και θα βρει μαρτυρικό θάνατο το 1490.

Δυο χρόνια αργότερα θα γίνει άλλη μία απόπειρα επανάστασης, με 5.000 στρατό και την υποστήριξη του Βασιλιά Καρόλου της Γαλλίας. Οι επαναστάτες απελευθερώνουν την Ήπειρο και προωθούνται στη Θεσσαλία, σκορπώντας τον πανικό στους Τούρκους. Ωστόσο, η ενορχηστρωμένη επίθεση που δέχεται η Γαλλία από συμμαχία ευρωπαϊκών κρατών την αναγκάζει σε αναδίπλωση. Οι Έλληνες αφήνονται στο έλεος των Τούρκων και σφάζονται ανηλεώς. Η επανάσταση σβήνει το 1496.

Τα κινήματα αυτά καταδεικνύουν ότι από τον πρώτο κιόλας καιρό της τουρκοκρατίας υπήρχε έντονη η φλόγα της ελευθερίας στις ψυχές των Ελλήνων. Ο αγώνας δε σταμάτησε ποτέ, καθώς πραγματοποιήθηκαν πάνω από 120 εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, μέχρι το ηρωικό ’21. Επίσης καταδεικνύεται και η συνέχεια του ελληνισμού μέσα από το πέρασμα των αιώνων και η αποκρυστάλλωση της εθνικής συνείδησης.

Πηγές: Wikipedia, Fotis Karalis, Protagon, Mixanitouxronou, Haniotikanea, taxidromos24