Η Αγία-Σοφιά το αιώνιο σύμβολο της χριστιανοσύνης, στον κυκλώνα μιας απόφασης

«Αυτών (των χριστιανών) κανένα εκκλησιαστικό κτίσμα δεν πρέπει να γκρεμιστεί, τα χρήματα των εκκλησιών τους δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την ανέγερση τεμένων ή οικιών μουσουλμάνων. Αυτός που κάνει κάτι τέτοιο παραβαίνει το τάμα του Θεού και αντιτίθεται στον Αντιπρόσωπο του Θεού». Αυτή η Εντολή περιλαμβάνεται στα 6 τάματα, που ο Προφήτης Μωάμεθ υπαγόρευσε στο μαθητή του Μουχαμάτ Ιμπν Απνταλλάχ για να τα συγγράψει. 

     Ωστόσο ο Ερντογάν φαίνεται ότι ζήλεψε τη δόξα του Μωάμεθ του Εκπορθητή, που όταν κατέκτησε την Κωνσταντινούπολη μπήκε στην Αγια-Σοφιά με το άλογο και τη μετέτρεψε σε τζαμί. Είχαν προηγηθεί σφαγές χριστιανών στον Ιερό Ναό, αλλά και σε ολόκληρη την Πόλη. Το προηγούμενο βράδυ πριν την Άλωση, πραγματοποιήθηκε η τελευταία χριστιανική λειτουργία. Από το 1934, λειτουργεί ως μουσείο, με απόφαση της Κυβέρνησης του Κεμάλ, ενώ ως τέτοιο έχει ενταχθεί στον κατάλογο της UNESCO, ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

     Ο ηγέτης της σημερινής Τουρκίας πραγματοποίησε μια πρωτοφανή πράξη αλαζονείας, προσβλητική τόσο από θρησκευτική όσο και από πολιτιστική άποψη. Προχώρησε στην επαναφορά της Αγία-Σοφιάς σε καθεστώς τεμένους, στηριζόμενος στην απόφαση του τουρκικού Δικαστηρίου Επικρατείας, κωφεύοντας στις ηχηρές αντιδράσεις της Διεθνούς Κοινότητας. Αδιαφόρησε πλήρως και για τη συμβιβαστική πρόταση που διατύπωσαν υψηλόβαθμοι παράγοντες της αρμενικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης, ο Πατριάρχης Σαχάκ και ο μαχητικός βουλευτής Γκάρο Παϊλάν, η Αγία-Σοφιά να λειτουργήσει ως χώρος προσευχής και για τους μουσουλμάνους και για τους χριστιανούς. 

     Η ανέγερση της Αγια-Σοφιάς, σύμβολο ολόκληρης της χριστιανοσύνης, ξεκίνησε το 532, από τον Αυτοκράτορα Ιουστινιανό, στη θέση του ομώνυμου Ναού που είχε καταστραφεί στη «Στάση του Νίκα». Τις εργασίες ανέλαβαν δυο σπουδαίοι Έλληνες γεωμέτρες, ο Ανθέμιος από τις Τράλλεις (Αϊδίνι) και ο Ισίδωρος από τη Μίλητο. Τα θυρανοίξια πραγματοποιήθηκαν το 537. Ο Ιουστινιανός, εντυπωσιασμένος από το μεγαλείο που αντίκρυσε, αναφώνησε: «Νενίκας σε Σολομών», έχοντας υπόψη το Ναό του Σολομώντα. Η Αγία-Σοφιά χωρούσε 23.000 πιστούς, ενώ υπηρετούσαν εκατοντάδες κληρικοί, διάκονοι και ιεροψάλτες.

     Στη μεγαλοπρέπειά της έπαιξε μεγάλο ρόλο ο εκπληκτικός στρογγυλός τρούλος, τοποθετημένος σε τετράγωνη βάση, με 40 παράθυρα, εμπνευσμένη δημιουργία του Ανθέμιου. 21 χρόνια μετά, κατέρρευσε εξαιτίας ενός σεισμού ο θόλος κατέρρευσε και ξαναχτίστηκε από τον Ισίδωρο, ανιψιό του έτερου αρχιτέκτονα. Το 986 πραγματοποιήθηκε η τελευταία ανακατασκευή, πάλι ύστερα από ισχυρό σεισμό, από τον Αρμένιο αρχιτέκτονα Τιριδάτη.

     Σπάνιας καλλιτεχνικής αξίας είναι και ο εσωτερικός διάκοσμος του Ναού, με ψηφιδωτά μοναδικής ομορφιάς, που δημιουργήθηκαν κυρίως την εποχή της εικονομαχίας, από το 10ο ως το 12ο αιώνα. Οι Τούρκοι κατακτητές προκάλεσαν ζημιές και τα σκέπασαν με σοβά. Αναδείχτηκαν και πάλι τη δεκαετία του ’30.

     Καταστρεπτική για την Αγιά Σοφιά ήταν και η Άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους το 1204, οι οποίοι επιδόθηκαν σε λεηλασίες και ιεροσυλίες. Μέχρι την εκδίωξή τους το 1261, λειτούργησε ως Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.

     Το 1919, ελληνικό στράτευμα που μετέχει στην εκστρατεία της Κριμαίας σταθμεύει στην Κωνσταντινούπολη, που τελεί υπό την επικυριαρχία των συμμάχων. Ο παπα Λευτέρης Νουφράκης και άλλοι τέσσερις αξιωματικοί, με τη βοήθεια ενός έλληνα βαρκάρη, κατευθύνονται στην Αγιά Σοφιά. Ο Κρητικός ιερέας φορά το πετραχήλι του και παρουσία Ελλήνων και Τούρκων πραγματοποιεί Θεία Λειτουργία, σκορπώντας ρίγη συγκίνησης στους παρόντες Ρωμιούς και προκαλώντας διπλωματικό επισόδιο. Επισήμως δέχτηκε επίπληξη και ανεπισήμως συγχαρητήρια από το Βενιζέλο. 

     Ο Κεμάλ, αν και σφαγέας, με την κίνησή του να μετατρέψει σε μουσείο την Αγια- Σοφιά επέδειξε και μια τάση για εκκοσμίκευση του τουρκικού καθεστώτος. Η κίνηση του Ερντογάν θεωρείται πισωγύρισμα, ενώ η 24η Ιουλίου, που ορίστηκε ως ημέρα που θα πραγματοποιηθεί η πρώτη μουσουλμανική προσευχή, είναι η επέτειος της Συνθήκης της Λωζάνης. Σίγουρα ως απόφαση δημιουργεί προβλήματα στις θρησκευτικές σχέσεις, δείχνοντας ασέβεια σε ένα σύμβολο του παγκόσμιου πολιτισμού, αλλά και ολόκληρου του χριστιανικού κόσμου.

 

Πηγές

Wikipedia

Mixanitouxronou.gr

Troodostravel.gr

Newsworld.gr