Μίκης Θεοδωράκης ,το παγκόσμιο σύμβολο του πολιτισμού

Ο μεγάλος Ελληνας,το παγκόσμιο σύμβολο του πολιτισμού και του αγώνα για ελευθερία,αξίες και ιδανικά κάθε ανθρώπου σε κάθε γωνιά της γής.

 

Το 2003 όταν ο νόμιμος στρατός του Αφγανιστάν εισέρχεται νικηφόρος στην Καμπούλ, ανατρέποντας το καθεστώς των Ταλιμπάν, από τα ανοιχτά στρατιωτικά φορτηγά ακούγεται ο «Αντώνης» από την «Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν». Άλλο ένα δείγμα, ότι το μνημειώδες έργο του Μίκη Θεοδωράκη και η εμβληματική του προσωπικότητα αντανακλούν διαχρονικά και παγκοσμίως.

 

Ο Μίκης Θεοδωράκης γεννήθηκε το 1925 στη Χίο. Ο Μπιζανομάχος πατέρας του Γεώργιος ήταν από τα Χανιά και η μητέρα του Ασπασία από το Τσεσμέ. Το όνομα «Μίκης» αποτελεί έμπνευση του θείου του. Έζησε σε διάφορες επαρχιακές πόλεις, λόγω των μεταθέσεων του δημόσιου υπάλληλου πατέρα του.

 

Στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου 

Στην Πάτρα, όπως ο ίδιος αναφέρει σε συνέντευξή του, έρχεται σε επαφή με την  ιταλική μουσική, κάνοντας παρέα με νεαρούς Ιταλούς. Αποκαλύπτει ότι εντάχθηκε και αυτός στη Νεολαία Μεταξά, κάτι απόλυτα φυσιολογικό για το πνεύμα της εποχής. Στην ίδια συνέντευξη περιγράφει τη φτώχεια που μαστίζει την ελληνική επαρχία του μεσοπολέμου, αλλά και την άγνοιά της για τις σκοτεινές πλευρές του φασιστικού καθεστώτος.

 

Στην Κατοχή 

Η αριστερή στροφή, όπως αναφέρει ο ίδιος, πραγματοποιείται κατά την περίοδο της Κατοχής, ως αποτέλεσμα δυσαρέσκεια για τη στάση απάθειας της άρχουσας τάξης, απέναντι στους κατακτητές. Το 1943, στην Τρίπολη, μετά από ένα φλογερό του λόγο κατά τη διάρκεια του εορτασμού της 25ης Μαρτίου, συλλαμβανεται από τους καραμπινιέρους και υποβάλλεται σε φριχτά βασανιστήρια. Την ίδια περίοδο εγγράφεται στο Ωδείο Αθηνών, επηρεασμένος από το μουσικό ύφος του Μπετόβεν.

 

Εμφύλιος και εξορία 

Εντάσσεται στον ΕΛΑΣ και την ΕΠΟΝ, ενώ μετέχει ενεργά στα Δεκεμβριανά και τον Εμφύλιο. Συλλαμβάνεται και εξορίζεται στην Ικαρία και τη Μακρόνησο, όπου και βασανίζεται μέχρι παράλυσης. Εκεί θα γνωριστεί με το Γρήγορη Μπιθικώτση, που υπηρετούσε ως στρατιώτης, μετέπειτα «Σερ» του ελληνικού τραγουδιού, ερμηνευτή πολλών έργων του. Τελικά αποφυλακίζεται μετά από ενέργειες του πατέρα και του θείου του.

 

Η στρατιωτική θητεία και οι σπουδές στο Παρίσι 

Το 1950, κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας, φτάνει στα πρόθυρα της αυτοκτονίας, λόγω των συνθηκών που αντιμετωπίζει. Το 1954 σπουδάζει μουσική στο Παρίσι λαμβάνοντας κρατική υποτροφία, και ακολούθως συνθέτει τα πρώτα του κλασικά έργα. Ωστόσο, παραμένει πιστός στη λαϊκή παράδοση, με εκτίμηση στη βυζαντινή μουσική, θεωρώντας την Ορθοδοξία ως αναπόσπαστο κομμάτι του Ελληνισμού.

 

Η δημιουργική επιστροφή στην Ελλάδα 

Το 1960 ο Θεοδωράκης επιστρέφει στην Ελλάδα και δημιουργεί έργα με τολμηρούς νεωτερισμούς. Με τις μελωδίες του αναδεικνύει τον έρωτα, τον πόνο της ξενιτιάς, τα κοινωνικά προβλήματα και τους αγώνες του λαού. Απενοχοποιεί το μπουζούκι, εντάσσοντάς το ακόμα και στο πολιτικό τραγούδι, αντιμετωπίζοντας επικρίσεις ακόμα και από ομοϊδεάτες του. Η απάντηση του λιτή και σαφής:«Και το μπουζούκι είναι ένα μουσικό όργανο».

Για το Μίκη Θεοδωράκη, ξεκινά μια ιδιαίτερα δημιουργική περίοδος με τη μελοποίηση ποιημάτων, όπως τα «Επιφάνεια» του Γιώργου Σεφέρη, το « Άξιον Εστί» του Οδυσσέα Ελύτη, ο «Επιτάφιος» του Γιάννη Ρίτσου και η «Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν», βασισμένη σε 4 ποιήματα του Ιάκωβου Καμπανέλλη, εμπνευσμένα από τις φρικτές μέρες που πέρασε στο ομώνυμο στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Αυστρία, ιδιαίτερα αγαπητή στο Ισραήλ. Σε στίχους Τάσου Λειβαδίτη συνθέτει εμβληματικά εργα, όπως η «Δραπετσώνα», εμπνευσμένη από το γκρέμισμα των προσφυγικών παραγκών και το «Βρέχει στη φτωχογειτονιά μου», που ακούγεται στην ταινία «Συνοικία το όνειρο».

Η μουσική του κοσμεί θεατρικά έργα, ελληνικές και ξένες ταινίες. Ιδιαίτερη θέση έχει ο περίφημος Ζορμπάς, με το θρυλικό συρτάκι.

Στην ταινία «Z» του Κώστα Γαβρά, με τη βραβευμένη μουσική του Θεοδωράκη, ακούγεται και η μουσική υπόκρουση από «Το γελαστό παιδί» του Ιρλανδού ποιητή Μπρένταν Μπέχαν.

 

Πολιτική δράση 

Μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη (την πραγματεύεται η ταινία  «Z») ο Μίκης Θεοδωράκης εντάσσεται στη «Νεολαία Λαμπράκη» και το 1964 εκλέγεται βουλευτής στη Β Πειραιά με την ΕΔΑ. Το 1966 πραγματοποιεί ιστορική συναυλία στο Ηράκλειο, στο γήπεδο του Εργοτέλη. Λίγους μήνες μετά, το καθεστώς της 21ης Απρίλη θα υποβιβάσει την κρητική ομάδα από τη Β Εθνική, με φωτογραφικό νόμο.

 

Ο αντιδικτατορικός αγώνας

Ο ίδιος αγωνίζεται ενάντια στη Χούντα, από την πρώτη μέρα της επιβολής της, ιδρύοντας το Πανελλήνιο Αντιστασιακό Μέτωπο. Υπό διεθνείς αντιδράσεις συλλαμβάνεται και φυλακίζεται. Τα τραγούδια του γίνονται σύμβολο του αντιδικτατορικού αγώνα. Γράφει το εμβληματικό «Σφαγείο», που αναφέρεται στα βασανιστήρια του αγωνιστή πολιτικού Ανδρέα Λεντάκη.

Μια βραδιά στις Φυλακές Ωρωπού ο Θεοδωράκης, μαζί με τους άλλους πολιτικούς κρατούμενους, ακούει μια γλυκιά μελωδία αφιερωμένη σε αυτό. Ο Μανώλης Χιώτης σιγοτραγουδά «σε πότισα ροδόσταμο, με πότισες φαρμάκι».  Την επόμενη μέρα, ο βιρτουόζος μουσικός εγκατέλειψε τα εγκόσμια.

Το 1970, υπό το κύμα διεθνών πιέσεων, αποφυλακίζεται και ταξιδεύει στο Παρίσι. Ο αγώνας παίρνει άλλη μορφή, με διεθνείς περιοδείες και συναυλίες. Το 1972 συναντιέται στο Παρίσι με το Μιτεράν και το ίδιο έτος με τον Αραφάτ στο Ισραήλ, επιδίδοντας μήνυμα της κυβέρνησής του για διάλογο.

 

Η Μεταπολίτευση

Το 1974 δηλώνει το περίφημο «Καραμανλής ή τανκς». Με τη Μεταπολίτευση επιστρέφει στην Ελλάδα και εντάσσεται στο νομιμοποιημένο ΚΚΕ. Οι συναυλίες του, έχοντας στο πλευρό του τη Μαρία Φαραντούρη, τη Μελίνα Μερκούρη, το Μάνο Κατράκη, τον Αντώνη Καλογιάννη, τον Πέτρο Πανδή και άλλους σπουδαίους καλλιτέχνες γεμίζουν γήπεδα και προκαλούν ρίγη ενθουσιασμού στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Tο 1975 παρουσιάζεται για πρώτη φορά στη χώρα μας το μελοποιημένο Κάντο Χενεράλ του Πάμπλο Νερούδα.

 

Παρουσία στην πολιτική ζωή 

Το 1981 εκλέγεται βουλευτής και το 1990 πραγματοποιεί τη μεγάλη στροφή όταν γίνεται Υπουργός Άνευ Χαρτοφυλακίου στην Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας.

Κάποτε, αναφερόμενος σε μια άλλη πτυχή της ζωής του, ως ποδόσφαιρόφιλος, δήλωσε:«Και κόμματα έχω αλλάξει και πολλά έχω αλλάξει και με κατηγορούν γι’ αυτό. Αλλά τον Ολυμπιακό δεν τον αλλάζω». Το 2003 συνθέτει αφιλοκερδώς τον ύμνο της Εθνικής Ελλάδας ευχόμενος «πολλά γκολ». Λίγους μήνες μετά στέφθηκε πρωταθλήτρια Ευρώπης.

Το 2010 ίδρυσε το κίνημα Σπίθα, από το οποίο αποχώρησε το 2013. Το 2018 απηύθυνε χαιρετισμό στο συλλαλητήριο της Πλατείας Συντάγματος για το Μακεδονικό. Τον Οκτώβριο του ’20, με επιστολή του στον Κουτσιούμπα, μεταξύ άλλων, δηλώνει ότι θέλει να αφήσει αυτόν τον κόσμο ως κομμουνιστής.

 

Εντίθ Πιαφ, Μπιτλς, Καζαντζίδης, Μαρινέλα, Μητροπάνος, Μητσιάς, Μπάσης, Λέκκας και πολλοί άλλοι έχουν ερμηνεύσει τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη. Τον Ιούνιο του ’19, στη συναυλία που δόθηκε προς τιμήν του στο Καλλιμάρμαρο, διευθύνοντας κάποια στιγμή και την ορχήστρα από τη θέση του, γνώρισε την αποθέωση από το κοινό. Περνώντας στην αθανασία, η ζωή και το έργο του μένουν ως μια σπουδαία παρακαταθήκη για τον Ελληνισμό.

 

Πηγές :Wikipedia.org, Lifo.gr, Menshouse.gr, Sport24.gr