Η Γενοκτονία των Ποντίων

Το 1908 το κόμμα των Νεότουρκων, με την ονομασία «Επιτροπή Ένωση και Πρόοδος», με το Κίνημα της Θεσσαλονίκης ανατρέπει τον αιμοσταγή Σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ και αναλαμβάνει την εξουσία. Οι χριστιανοί, που είχαν υποφέρει από τον αποκαλούμενο «Ερυθρό Σουλτάνο», υπεύθυνο για τη σφαγή 300.000 Αρμενίων τα έτη 1895-96, δέχονται με ενθουσιασμό τη νέα τάξη, εφόσον η νέα ηγεσία
διακηρύττει την πολιτική της ισονομίας και ισοπολιτείας, μεταξύ όλων των υπηκόων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ανεξαρτήτου θρησκεύματος και εθνικότητας. Μάλιστα, παρέχεται και η δυνατότητα για συμμετοχή αντιπροσώπων των μειονοτήτων, στο Οθωμανικό Κοινοβούλιο, μέσω εκλογών.

Οι πρώτες σφαγές
Το επόμενο έτος κιόλας, οι Νεότουρκοι στέλνουν το πρώτο μήνυμα, με τη σφαγή 30.000 Αρμενίων στα Άδανα. Ακολουθεί μια σχετικά ήρεμη περίοδος, μέχρι την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο η πανωλεθρία των Τούρκων, στις αρχές του 1915, στη μάχη του Σαρικαμίς από τους Ρώσους, δίνει την αφορμή. Το καθεστώς «ανακαλύπτει» ευθύνες των Ποντίων οπλιτών και τους μεταθέτει στα περίφημα Τάγματα Εργασίας, για να εξοντωθούν από τις κακουχίες και τις βαριές δουλειές. Κάποιοι άρχισαν να καταφεύγουν στα βουνά, με αποτέλεσμα οι Τούρκοι να κάψουν 90 χωριά και να εκτοπίσουν, σε πορείες θανάτου περίπου 30.000 Έλληνες του Πόντου.

«Η Τουρκία στους Τούρκους»

Το ίδιο έτος ξεκινά και η Γενοκτονία των Αρμενίων, με απολογισμό 1.500.000 θύματα. Πλέον κυριαρχεί το σύνθημα «η Τουρκία στους Τούρκους», με την πρακτική της εθνοκάθαρσης να αποτελεί βασικό πυλώνα της νέας πολιτικής. Η πρώτη σκέψη για εξολόθρευση των χριστιανών ανήκει στο Σελίμ το Βλάκα ή Μέθυσο, που το 16 ο αιώνα διαδέχτηκε τον πατέρα του, Σουλεϊμάν το Μεγαλοπρεπή, ο οποίος ήταν σχετικά δίκαιος προς τις μειονότητες. Οι εκτοπισμοί των Ποντίων και οι εξισλαμισμοί συνεχίζονται και το 1916, όταν ο ρωσικός στρατός
εισέρχεται στην Τραπεζούντα, με το πρόσχημα της «βοήθειας» σε αυτούς.

Η κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και η Γενοκτονία των Ποντίων

Το τέλος του Ά Παγκοσμίου Πολέμου βρίσκει την Οθωμανική Αυτοκρατορία κατακερματισμένη, έχοντας απολέσει πολλά εδάφη, τις κτήσεις τις στις αραβικές χώρες και τη βαλκανική χερσόνησο. Αυτό όμως δεν την εμποδίζει να προχωρήσει στη Γενοκτονία των Ποντίων. Στις 19 Μαΐου του 1919 ο Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα και διατάζει τον τσέτη Τοπάλ Οσμάν να προχωρήσει στη σφαγή και εκτοπισμό του ελληνικού πληθυσμού 400 περίπου ποντιακών χωριών. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τον Αμερικάνο Πρόξενο Χένρι Μοργκεντάου. Υπολογίζεται ότι συνολικά εξοντώθηκαν 353.000 Πόντιοι.

Η πολιτική του Βενιζέλου

Την ίδια περίοδο, στο πολιτικό παρασκήνιο, ζητείται η παρέμβαση του Ελευθερίου Βενιζέλου για τη δημιουργία Ποντιακού Κράτους, η οποία όμως απορρίπτεται, ενώ υπάρχουν εθελοντές και στην Ελλάδα για να συνδράμουν στον ένοπλο αγώνα των Ποντίων. Στον αντίποδα, η συμμετοχή του Ελληνικού Στρατού στην εκστρατεία της Κριμαίας το 1919, μαζί με τους Γάλλους, στο πλευρό των τσαρικών έναντι των ανερχόμενων μπολσεβίκων, που καταλήγει σε πανωλεθρία, στρέφει το καθεστώς του Λένιν υπέρ του Κεμάλ. Προκρίνεται η λύση της
δημιουργίας Ομοσπονδιακού Κράτους με την Αρμενία, η οποία το 1918 αποκρούοντας τουρκική επίθεση είχε ανακηρύξει την ανεξαρτησία της.

Η παραβίαση του διεθνούς δικαίου

Η Διεθνής Συνθήκη των Σεβρών επικυρώνει την ιδέα, αποδίδοντας παράλληλα στην Αρμενία τα ιστορικά της εδάφη. Ο Κεμάλ ωστόσο παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο επιτίθεται στην Αρμενία, η οποία ουσιαστικά διαμοιράζεται μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας. Ήταν το ουσιαστικό τέλος του οράματος για δημιουργία Ποντιακού Κράτους, το οποίο επισφραγίστηκε με τη μικρασιατική καταστροφή και τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923. Οι Πόντιοι μέχρι το επόμενο έτος εξαναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν οριστικά τις εστίες τους.

Η Γενοκτονία των Ποντίων δυστυχώς άργησε πολύ να πάρει το δρόμο της διεθνοποίησης. Αυτό οφείλεται, πιθανώς και σε εσωτερικές έριδες μεταξύ των κομμάτων τους, αλλά κυρίως στη στάση της διεθνούς πολιτικής, που συνεχίζει να ανέχεται την τουρκική επιθετικότητα.

Ακόμα και η Ελληνική Βουλή καθυστέρησε χαρακτηριστικά να αναγνωρίσει τη Γενοκτονία των Ποντίων, το 1994, με εισήγηση του Πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου. Ακολούθησαν Πολιτείες των Η.Π.Α., της Αυστραλίας, Ομόσπονδες Δημοκρατίες της Ρωσίας και πόλεις του Καναδά, η Βιέννη, διεθνείς οργανώσεις, ενώ σε επίπεδο κρατών, η Κύπρος, η Αρμενία, η Ολλανδία, καθώς επίσης η Αυστρία και
η Σουηδία, με κοινή αναγνώριση των Γενοκτονιών Ελλήνων, Αρμενίων και Ασσυρίων, ενώ έχει γίνει αναφορά και σε ψηφίσματα της Αμερικανικής Γερουσίας.